En wat was onze eigen rol, de rol van GroenLinks? Naast nieuwe voorstellen hebben wij vooral moties en amendementen ingediend om bestaande plannen nog beter te maken. Het trof ons dat dit dikwijls uitmondde langs de lijnen van oppositie en coalitie, in plaats van onbevooroordeeld kijken naar de inhoud. Terwijl we juist met zijn allen ervoor zouden moeten gaan om de beste versie van een plan te krijgen. Gezamenlijkheid staat centraal.

Juist nu zien we dat solidariteit belangrijk is, en ook dat iedereen voor elkaar klaar wil staan. Als overheid ligt er een mooie kans om dit vast te houden door open en transparant te zijn. Want onze democratie, het vertrouwen in de politiek staat onder druk. De oorlog in Oekraïne maakt weer duidelijk hoe belangrijk macht en tegenmacht zijn: eerst alle geluiden ophalen om zo gezamenlijk iets moois te bereiken waar zoveel mogelijk mensen baat bij hebben. Gebruik de suggesties van GroenLinks in het voordeel van inwoners om zo voorstellen te verbeteren en pijnpunten voor minderheden weg te halen. Albert Camus zei niet voor niets: “Democratie is niet de wet van de meerderheid maar de bescherming van de minderheid”.

Wij willen graag een viertal onderwerpen uit het CUP benoemen waar we met veel verwachting naar uit keken en die niet helemaal zijn gelukt. Daarbij geven we suggesties voor de volgende periode.

Inwonersparticipatie
GroenLinks heeft bij de presentatie van het CUP al gemeld verheugd te zijn over de prominente plaats van het betrekken van inwoners. Onze tip om dit punt per plan te meten, is ook overgenomen. Woorden als “een positieve grondhouding” en “ondersteuning vanuit het gemeentehuis” werden uitgesproken. We hadden gehoopt dat dit ook positief zou uitwerken en dat daardoor meer mensen zich gehoord zouden voelen. We horen dat dit voor veel mensen nog niet het geval is. Zij moeten lang wachten op reactie van de gemeente, werden niet aan het begin van het proces betrokken of hadden andere verwachtingen. Onze suggestie: reageer echt metéén op inwoners. En geef aan waar het wel en waar het niet kan. Laat mensen niet onnodig lang wachten.

Duurzaamheid
Vanaf de eerste dag van de CUP-presentatie heeft GroenLinks haar zorgen aangemerkt over het tempo om met een stijgende energiebehoefte in 2050 CO2-neutraal te zijn. Los van goede bedoelingen zijn er als resultaat vooral veel onderzoeken en prachtige beleidsnota’s te zien. Helaas zien we een stijgend energieverbruik en een stijgende CO2-uitstoot. De noodzaak tot energiebesparing en meer groene opwek worden juist nu we ook snel van het Russische gas afwillen, pijnlijk duidelijk.

De enorme inzet en geweldige plannen van Lingewaard Energie hadden beter benut kunnen worden. Wat zou het mooi zijn als écht gestart was metde warmtetransitie en de bouw van windmolens langs de Betuwelijn. Daar lag al een prachtig plan. Eveneens op Bergerden: de enige manier waarop in onze ogen Bergerden een energiehub had kunnen worden. We weten dat de provincie dat tegenhield, maar ook daar waait nu misschien wel een nieuwe wind beïnvloedt door de huidige trieste omstandigheden en de nieuwe noodzaak om van het gas af te geraken...

Natuurlijk zijn we blij dat het gemeentehuis, sporthallen en scholen nu vol liggen met zonnepanelen, complimenten zijn hier zeker op zijn plaats. Nu doorpakken en dit verder op actieve wijze uitbreiden.

Wonen
En dan met name de aantallen en de soorten woningen. GroenLinks heeft geen idee waar al die 600 woningen uit deze periode staan, maar als dit aantal klopt: prachtig! Helaas veel luxe woningen in alle plannen. Gelukkig is nu eindelijk het besluit genomen om echt tot 50% betaalbaar te komen. Nu dóór met het bouwen naar behoefte, zodat veel jongeren en ouderen hopelijk een passend en betaalbaar huis kunnen krijgen.

Wel blijft onze teleurstelling dat er weinig ‘anders’ is gebouwd. Op een plan in Haalderen met enkele tiny houses na, is alle bouw traditioneel geweest en ondanks de belofte geen enkel initiatief van de grond gekomen hierover. We missen het anders en kleiner bouwen, de groepswoningen, hofjes, collectief bouwen. Ook de meer duurzame bouwvormen zijn niet van de grond gekomen, zoals modulair, circulair en natuurinclusief bouwen, houtskelet-bouw et cetera. GroenLinks denkt graag mee over al dit soort zaken.

Financiën
Het college is trots op de sluitende begroting. Maar waar we eerder vragen stelden over het integraal huisvestingsplan onderwijs, en onze zorg uitten over de stijgende grondstofprijzen, een tekort aan bouwvakkers en de slechte luchtkwaliteit, blijkt na een gesprek met de Scholengroep dat er nog meer financiële zaken niet doorgerekend zijn. Dat gaat over een aanzienlijk bedrag, alleen al voor het OBC meer dan een miljoen euro. En dan hebben we het nog niet over het feit dat prijspeil van 2019 als uitgangspunt is genomen. Daarnaast is het zo dat van de plannen voor de vier scholen die afgelopen jaren aan de beurt waren nog niets is gerealiseerd, waardoor de scholen die daarna aan de beurt zijn nog veel langer moeten wachten tegen weer stijgende prijzen. Ten koste van luchtkwaliteit en duurzaamheid en, nog belangrijker, de kwaliteit van het onderwijs.

Wij komen tot een slot. Samenvattend ziet GroenLinks dat er de afgelopen vier jaar stappen zijn gemaakt en waardeert de inzet hierop. Maar we blijven ons zorgen maken over de snelheid, de resultaten en het effectief en creatief inspringen op hedendaagse uitdagingen. Dankuwel.

Inge Sloot fractievoorzitter

Uitgesproken tijdens de laatste vergadering van raadsperiode 2018-2022 namens de fractie GroenLinks Lingewaard